2025 Nell Scheepers

Knopen, knoppen en de Blauwe knoop, 

Knopen fascineren me al zolang ik me kan herinneren. In de houten ombouwkast van de Pfaff-trap-naaimachine van mijn moeder, zat aan de rechterkant een laatje. Hierin bevond zich een langwerpige metalen doos die tot de rand toe gevuld was met knopen. Wanneer kleding versleten of in onbruik was geraakt, werden de knopen zorgvuldig verwijderd en bewaard voor hergebruik. Als kind keek ik vaak naar de verzameling knopen en liet deze dan langzaam door mijn handen glijden. Ik werd er blij van. 

Elke knoop leek een eigen verhaal te vertellen, een geschiedenis van kleding en mensen. Knopen gemaakt van natuurlijke materialen, metaal, kunststof, omhuld met stof en soms nog, met restanten van draden waarmee ze ooit verbonden waren met kledingstukken. 

Vanaf jonge leeftijd was ik gefascineerd door de interactie tussen voorwerpen en menselijke creativiteit; hoe iets ogenschijnlijk eenvoudigs, zoals een knop of een knoop, kan dienen als inspiratiebron voor verbinding, kennis en inventiviteit.  

Knopen verbinden, sluiten af, of brengen een geheel samen.  Naarmate ik ouder werd, begon ik knopen als een metafoor te zien, een verbindend element in zowel het persoonlijke als het natuurlijke domein. 

Geïnteresseerd kon ik ook kijken naar knoppen van kruiden en bomen. Benieuwd naar de inhoud, peuterde ik deze open om ze te bestuderen. Nog steeds onderzoek ik graag -nu met loep- de inhoud van knoppen. Het openen en bestuderen van knoppen, heeft geleid tot verdieping, kennis en specifieke natuuropleidingen. Wandelend door de natuur kijk ik graag naar knoppen en andere kenmerken van planten. 

Door die dubbele fascinatie voor knoppen en knopen ontdek ik steeds meer paralellen tussen wat mensen maken en wat de natuur voortbrengt. 

Het logo van de Heemtuin, de Blauwe knoop, inspireerde me. De kleur van de bloem is beslist de moeite waard om goed te observeren. Zoveel blauwtinten in een bloem!  

Slechts 6% Van alle Nederlandse plantensoorten heeft een blauwe bloemkleur. (Geel 32%, wit 26 %, rozerood 15%, groen 7%, paars 7%, violet 7%) Tijdens de voorbereiding voor het werk, besprak ik mijn idee met een vriendin. Zij bleek in het bezit te zijn van een voorraad blauwkleurige stoffen en stelde deze graag beschikbaar voor Heerlijke Kunst.  Het basismateriaal voor de uitwerking was voorhanden en het idee kreeg vorm. 

De Blauwe knoop , Succisa pratensis is een plant uit de kamperfoeliefamilie en een indicator voor het, bijna verdwenen blauwgrasland. Het is een opvallende laatbloeier en kan, afhankelijk van het weer, tot in oktober bloeien. Niet alleen de diversiteit van blauwtinten maar ook de bloemvorm is opmerkelijk te noemen. Uit de knop groeit eerst een half bolvormig bloemhoofdje dat later uitgroeit tot een bolvormige verschijning. De Blauwe knoop is belangrijke nectarplant voor bijen, hommels, vlinders en vele zweefvliegsoorten. Met het verdwijnen van de blauwgraslanden door verdroging als gevolg van de waterstandsverlaging, komt deze plant alleen nog voor in beschermde natuurgebieden en is hier in de Heemtuin gezaaid/aangeplant in het “Blauwgraslandje.” 

De Blauwe knoop, met uiteenlopende kleurschakeringen, een buitengewone bloemvorm en een betekenisvolle aanwezigheid in de natuur, werd het uitgangspunt voor een Heerlijke Kunst creatie. 

Knopen, knoppen en de Blauwe knoop inspireerden mij voor Heerlijke Kunst 2025. 

Nell Scheepers